Để ý một chút, bắt đầu một ngày mới, ra khỏi nhà đã thấy biết bao “trò chơi chắc chắn sẽ có kẻ thắng, người thua”. Ba sạp bún Sáu Cao, Bảy Hơn, Tám Thắng… nối đuôi nhau xem hôm nay bún cô nào bán đắt (tên mình bịa ra cho hấp dẫn), nhưng chắc ai cũng hiểu ví dụ.

Mỗi khi một “huyền thoại” mới về ẩm thực, giải trí, cà phê… nổi tiếng và “đắt đỏ” xuất hiện, thì không lâu sau đó sẽ có hàng loạt phiên bản “tam sao thất bản” tụ họp về con phố ấy, nơi đã sinh ra nhiều huyền thoại khác, nhưng giờ phải thêm số đằng sau tên để phân biệt, như kiểu đặt tên file trên máy tính.

Zero-Sum Game (Trò chơi có tổng bằng 0)

Một trò chơi mà lợi ích của người này chính là tổn thất của người khác, không có chỗ cho sự khoan nhượng hay sẻ chia.

Khái niệm này thường bị gắn với ý nghĩa tiêu cực. Chúng ta đề cao một điều gì đó “nhân văn” hơn. Hầu hết khi mọi người nói về Zero-Sum Game, đều nhằm kết luận rằng chiến thắng không nhất thiết phải đồng nghĩa với việc người khác phải thua, rằng chúng ta có thể cùng nhau tiến bộ, cùng nhau “giàu có”. Mọi người nhấn mạnh tầm quan trọng của đàm phán để đạt được kết quả đôi bên cùng có lợi (win-win).

Mình cũng nghĩ rằng việc cùng nhau đi lên là rất tốt, nhưng cũng rất khó để phân định rạch ròi ranh giới giữa lợi ích đôi bên và sự thắng bại. Giống như Định luật bảo toàn năng lượng: “Năng lượng không tự sinh ra và không tự mất đi, nó chỉ chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác” .

Tuy nhiên, cuộc sống không hẳn “trắng đen” rõ ràng như thế

Mình nhìn thấy một khía cạnh nhân văn trong Zero-Sum Game, rằng người thua không nhất thiết phải là kẻ đau khổ hay chịu thiệt. Chúng ta nên thương lượng, đàm phán và hướng đến lợi ích chung. Nhưng lợi ích của kẻ thua cuộc không phải là không có. Đó có thể là bài học, kinh nghiệm, là cơ hội… thứ mà giá trị của nó chưa chắc ai đã tính được.

Mình đang hiểu con số 0 ở đây là “không sinh, không diệt” của thầy Thích Nhất Hạnh.

Thua cuộc hôm nay, có khi lại là khởi đầu cho may mắn của ngày mai. Đừng vội nản chí nhé, những kẻ thua cuộc ơi!!